Achike rub'eyal chi man natz'ilaj awi'
- Takuqub'a' ak'u'x, mani napab'a' awi' chi kiwäch ri potz'.
- Ni natz'ük tzij, nixta najäch wuj chi man qitzij ta
- Tachojmij awi' i ke'ak'ulub'ej ri awach'alal wi yachäp. Tayaka' pa ajolom ri kalib'äl koyonib'al ri awach'alal chuqa richin ri aq'atöy tzij. takanuj rub'eyal achike nab'än wi k'o awalk'wal o naqüm aq'om.
Ach'ojib'al
- Tikiril majun tzij nab'ij. wi nawajo' nakusaj ri ach'ojib'äl re', kach'o' kow ( Pa jujun taq nimatinamït, nikib'ij chawe chi tak'utu' ri awujil .)
- Man k'o ta chi naya' atzij chi yanik'ox chuqa ri awachinaq, po ri potz' nitikïr nub'iy ri atzyäq wi nunojij chi ak'wan jun q'aq'.
- Wi ri potz' yaruchäp, jamal nak'ül ruto'ik jun ruq'atöy tzij ri champomal.
- Wi ri ICE yaruchäp. yatikïr nak'ulub'ej jun q'atöy tzij, po ri champomal man k'o ta chi nuya' jun chawe. Yatikïr natzu' jun cholaj taq b'eyal majun rajil o qajinäq rajil.
- Man k'o ta chi natzolij tzij chike taq ri k'utunïk ´pa ruwi' akuchi xatalax wi, wi at aj pa Jotöl o achike rub'eyal xatok pa ri tinamït ( jalajoj rub'eyal pa taq k'ulb'a't, xikab'äl pa jujun chïk tinamït i kichin ri winaqi' chi k'o jujun ki okem chi man aj juk'an ta tinamït, chuqa ri ula'i', i ri b'iyajnela' ajk'ayij).
Achike k'o chi nab'än wi yachäp.
- Tab'ij chi man nawajo' ta yach'o' i tak'utuj jun q'atöy tzij chanin, mani yach'o' nixta nab'ij achike roma man yach'o' ta, majun nab'ij, majun wuj k'o chi najüch', majun nab'än wi man k'o ta ruto'ik jun q'atöy tzij.
- wi xatkichäp ri potz', yatikir yatoyon pa oyonib'äl chupan ri tinamït akuchi at k'o. Ri potz' man ntikril ta nirak'axaj wi rat nawoyoj jun q'atöy tzij.
- Wi xachap koma ri ICE, tikiril yatoyon pa ri ruq'a' ri champomal k'o pa Jotöl o jun potz' k'o chi nuya' rutzijol chire ri ruq'a' champomal la', chi at chapon.
- Tik'oje' pa awi' ri awajilab'al richin ri aj juk'an chïk tinamït, (ajilab'äl "A") tataqa chike ri awach'alal, rere' nto'ön richin yatkïl.
- Tayaka' ri awujil richin inmigración rik'in jun winäq kuqül ak'u'x chrij.
- wi man xatalax ta ke la': tak'utuj chire jun q'atöy tzij achike nub'än jun taqön ch'a'oj chawij, i wi naya' chawij ri mak, pa jun k'ayewal chi at k'o pa jun chïk tinamït. Mani natzijoj ri ak'ayewal chi la pa Jotöl wi man rik'in ta jun q'atöy tzj. Töy at k'o pa che' rik'in jub'a' yatb'erutz'eta' jun potz' richin inmigración. Mani natzolij tzij, ni najüch majun chwäch yach'o' rik'in jun q'atöy tzij. ke'asik'ij konojel ri wuj tz'aqät. wi man niq'ax ta pa awi' o man yatikir ta nasik'ij ri wuj, tab'ij chire ri potz' chi nik'atzin chawe jun ajq'asan tzij.
wi nanojij chi xb'än itzel chawe.
- Tatz'ib'aj ronojel ri nanataj, chuqa ri ketal ri potz' chuqa kajilab'al kich'ich' aj akuchi ri potz' i xa b'a achike chïk. Tawetamaj pa kiwi' ri winaqi' xkech'o' chawij.
- wi asokon awi', takanuj to'ik richin jun aq'omanel chanin i tawelesaj kachib'al ri sokonïk.
- Tataqa' jun ch'ojinïk pa tz'ib'atal chwäch jun molaj aj z'etöy k'ayewal chi la o chi kiwäch jun molaj aj tz'etöy k'ayewal pa kiwi' choj winaqi'. K'ïy mul tikiril natäq jun ch'ojinïk i man naya' ta ri ab'i' wi nawajo'.
tzolinïk kichin ruwa' kiq'ij ri aj juk'an chïk winaqi' e k'o pa jun tinamït.